ویدیو تهیه شده توسط افراد فعال حوزه اسب
روایتی از ویژگی اسب کرد از زبان مرحوم سرهنگ مسعود شکی
پدرم یک اسب سینه کش کرد داشت، اسب سینه کش اسب بسیار سختی است که سوار را با خود می برد و متوقف نمی شود، او تصمیم می گیرد این اسب سرکش را تربیت کند و پس ار مدتی به خواسته اش می رسد. روزی سوار بر این اسب با شمشیری که مثل همه ی افسران کنارش بوده ، به تپه ای می رود و در آنجا به یک خرگوش بر می خورد و تصمصیم می گیرد که شکارش کند ،سوار بر اسب بیش از دوساعت خرگوش را دنبال می کند تا بالاخره موفق می شود به خرگوش ضربه ای بزند و آن را به پادگان بیاورد .نکته ی مهم اینجاست که یک اسب باید خیلی قوی باشد که در چنین تعقیب و گریزی دوام بیاورد. این مقاومت از ویژگی های اسب کرد است و هر اسبی توانایی آن را ندارد.
تاریخچه اسب کرد از زبان خانوم پریسا حیدری :
اسب کرد اسبی که شش هزار سال پیش با نیاکان آریایی ما سفر سرنوشت را از استبل های روسیه به سوی ایران آغاز نمود. آریاییان پیش و بیش از اقوام دیگر پرورش اسب و سوارکاری را آموختند و در کشاورزی، ترابری و جنگ از آن بهره جستند.در این میان ماد ها با اسب نیسایی، زیباترین اسب دنیای باستان به اوج هنر پرورش اسب رسیدند.
اسب نیسایی:
تلفیقی از قدرت و زیبایی با پیشانی برجسته، گردن و سینه ستبر، تیز پا، و تنومند (اسب کرد امروزی).
اسب نیسایی در دامنه های جنوبی سلسله جبال زاگرس در دشت نیسا پرورش یافت، محلی که امروزه ماهیدشت نامیده می شود؛ در چند قدمی طاقبستان آنجا که سنگتراش شهریار ساسانی سوار بر اسب نیسایی محبوش شبدیز ابدی گردیده است.
خواستگاه اسب کرد، غرب ایران است و گستره آن در سده های اخیر به نواحی مختلف بالاخص استان اصفهان تعمیم یافته و مشتمل است بر چند تیره منجمله :
- اسب کرد افشار
- اسب کرد جاف
- اسب کرد سنجابی
اسب کرد اسبی است که متوسط القامه، موزون،گردن ستبر ،اتصالات قوی،تیزهوش و تیزپا، متهور و مطیع،در سواری سر و دم افراشته آنچنان که شایسته اسبی است جنگی.
اسب های کرد هزاران سال است که نخستین ها را رقم می زند
- نخستین بازی رزمی و گروهی دنیا (چوگان)
- نخستین جهانگشایی ها (استقامت)
- نخستین تیراندازی بر اسب (کمانگیری بر اسب)
متاسفانه علیرغم پیشینه هزاران ساله ، قابلیت های فنوتیپی، ورزشی و زیبایی اسب کرد در زادبوم خود به دلیل نبود تبارنامه متقن ، عدم وجود برنامه ریزی اصلاح نژاد مدون و عدم تعریف و تخصیص ورزشی مغفول مانده
خصوصیات و ویژگی های اسب کرد از زبان استاد بابک شکی
استاد بابک شکی خان دبیر انجمن صنفی پرورش دهندگان و تولید کنندگان اسب کشور درباره اسب کرد چنین بیان فرمودند:
از اسب های خوب فلات ایران است، بسیار توانمتد و قدرتمند است و میتوان در زمینه های مختلفی از آن استفاده نمود.
قبلا در ورزش چوگان، اسب دوانی و آموزش سوارکاری در رده نونهان استفاده می کردند، حتی در زمان پهلوی تعداد زیادی از این اسب ها خریداری شد و از آنها به عنوان سواره نظام مورد استفاده قرار گرفت.
نگاهی کلی به خصوصیات و تاریخچه اسب کرد:
بر سنگ های کوه بیستون تصویر اسب شگفت انگیزی با استخوان بندی بسیار قوی نمایان است. آن چنان که شایسته یک اسب کوهستان است این اسب سری بزرگ، استخوان پیشانی و ستیغ های گونه ای برجسته، گوش ها عقب و سرشار از توانایی و هوش است. این خصوصیات اسبی است که چندان بلند نیست ولی چنان قوی و مستقر و تواناست که در طول قرون و اعصار مرکوب انسان هایی است که در نبرد بی امان زندگی، برای زنده ماندن و برتری جویی جنگیده و به کار مشکل زندگی اشتغال داشته اند نام این نژاد اسب نسایی است.
اسب کرد، فوق العاده قانع و کم خوراک و در زمستان های سخت نواحی کوهستانی کردستان که هیچ وسیله نقلیه ای قادر به حرکت و عبور نیست عامل انتقال افراد و بیماران از روستایی به روستای دیگر یا به مرکز بخش است و دلیل ماندگاری آن را می توان همین مقاومت بی مانند در کوهستان دانست.
اسب کرد در میدان های چوگان به عنوان بهترین اسب انتخاب شده است، زیرا پر نفس است و نه تنها به زودی از پا در نمی آید بلکه به علت قوی بودن اندام و دست و پا کمتر به بیماری های رایج میدان چوگان مبتلا می گردد.
لازم به ذکر است که امروزه فروش اسب های چوگان آرژانتینی یکی از اقلام صادراتی کشور آرژانتین را که سالانه مبلغ هنگفتی دلار عاید دولت آن می کند تشکیل می دهد. اگر در جهت حفظ و تولید اسب کرد کمی تلاش شود، نه تنها از نژاد پونی آرژانتینی دست کمی ندارد، بلکه به مراتب از آن بهتر است.”تاریخچه اسب کرد از زبان یونانیان”
یونینیان آن را تحسین کرده و از پاهایی که زمین را لرزانده سخن گفته اند. این نژاد اسب، امروزه وجود ندارد ولی گاهی سری لا ستیغ های گونه ای برجسته و چشمانی سنگین و پوزه ای دراز در اسبی دیده می شود که یادگار نیاکان او، همان اسب نسایی است و گاه گردنی قوی و ستبر و زمانی دست و پایی که واقعا زمین را می لرزاند، اینها نیز یادگار نیاکان او هستند. از نژاد نسایی به معنای خالص آن، کم باقی مانده است ولی از نتایج آن دو تیره وجود دارد که یکی در قسمت شرقی و دیگری در غرب مناطق کردستان است. تیره شرقی شباهت های فراوانی با نسایی باستان دارد و به نام اسب کرد مشهور است. اگر از تغییرات و اختلاط های آن بگذریم، دارای همان ویژگی هاست که پدران آن دارا بوده اند.
پیشانی برجسته و گاهی مستقیم
سر سنگین
چشم ها عمیق و پر ابهت
استخوان بینی بلند
منخرین تنگ
ستیغ گونه هویدا
فاصله دو استخوان فک در ناحیه حلق زیاد
اتصال سر و گردن قوی
سینه از جلو به حد قابل توجه عضلانی
دست و پا کوتاه و بسیار محکم با اندک مو در ناحیه شاخ مو
در مجموع بدن عضلانی و جمع
بسیار باهوش، مطیع، صبور و در راهپیمایی در زمین های کوهستانی توانا